Wat is RAW?

[Portmixus]

Iedereen maakt het wel eens mee, je bent op je gemak op een evenement, een concert, in het park of op een familiefeest foto’s aan het nemen tot iemand een babbeltje met je begint te slaan. Leuke camera, leuke lens…maar op een bepaald ogenblik vraagt die persoon: fotografeer je in Jpeg of in RAW? Meestal valt dan een pijnlijke stilte met gefronste wenkbrauwen. In dit artikel leggen we uit wat RAW is en lichten we de grootste voordelen (en nadelen) van RAW toe.

Alle camera’s (en smartphones) slaan fotobestanden op als Jpeg bestanden. Geavanceerde camera’s (zoals de RX-reeks, Nex-reeks en Alpha-reeks) kunnen naast Jpeg, ook fotograferen in RAW. RAW is te vergelijken met een (digitaal) negatief: het is een kwaliteitsoptie in de camera zonder verlies aan data. Met andere woorden: een RAW bestand bevat het maximum aan beeldinformatie. Dit betekent ook dat een RAW bestand per definitie geen foto is: een RAW bestand moet altijd omgezet worden tot een foto (bv. naar Jpeg). Een Jpeg foto uit de camera is niets anders dan een “in-de-camera-ontwikkelde” RAW foto dat in één enkele stap gebeurt. De camera maakt zelf de keuze voor de witbalans, kleur, contrast, helderheid, ruisonderdrukking, scherpte, lenscorrecties, schaduwoplichting etc.. Deze parameters worden bij het drukken van de ontspanknop onomkeerbaar vastgelegd op een Jpeg foto. Bij een RAW bestand raakt een camera niet aan deze parameters zodat je deze vrij kan bepalen, maar pas na het nemen van de foto.

Het ontwikkelen van een RAW bestand kan met de meegeleverde software (Sony image data converter) of populaire RAW bewerkingsprogramma’s zoals bijvoorbeeld Adobe Photoshop Lightroom. Je kan als Sony gebruiker gratis Capture one express downloaden. Dit is een zeer goede raw-converter van Phase One. http://www.phaseone.com/Sony/
Het nadeel van RAW-bestanden is hiermee meteen duidelijk: door de enorme data dat een RAW-bestand bevat, het neemt erg veel plaats in beslag op je geheugenkaart, vraagt daardoor meer rekenkracht van je camera en computer (je camera wordt er trager door) en je moet een RAW bestand steeds ontwikkelen om het als een foto op te slaan. Je hoeft niet noodzakelijk te kiezen voor RAW of Jpeg, je kan ook simultaan in beide formaten fotograferen. (Kijk bij kwaliteit: RAW+Jpeg)

Enkele opmerkingen dringen zich op: Wanneer je in RAW fotografeert zie je op de achterzijde van je camerascherm toch een foto, ondanks het feit dat een RAW bestand geen foto is. Dit komt doordat de camera ogenblikkelijk een (opgeslagen) bewerking uitvoert op de RAW foto zodat het als foto zichtbaar is. Fotografeer je in RAW en kies je ervoor om bijvoorbeeld in zwart-wit te fotograferen, dan zal de weergegeven foto op het scherm ook in zwart-wit getoond worden, maar het opgeslagen RAW bestand op de geheugenkaart slaat deze zwart-wit informatie niet op. Dit geldt ook bij het gebruik van DRO*, kleurbewerkingen, etc..  Eens geopend met een RAW bewerkingsprogramma is het RAW bestand opnieuw in kleur met standaardinstellingen.

*DRO staat voor Dynamic Range Optimiser. Dit is een functie van Sony camera’s om donkere delen zoals schaduwen op te lichten zonder de lichte delen van de foto te wijzigen. DRO is enkel toepasbaar op een Jpeg foto. Immers, op een RAW-bestand kan je schaduwen oplichten met een RAW-converter.

Welke kwalitatieve voordelen biedt het RAW formaat?
Fotograferen in RAW heeft teveel voordelen om hier te bespreken, we maken daarom een selectie van de voornaamste.

Om het voordeel op vlak van scherpte, hoge ISO en schaduw oplichting aan te tonen, wordt volgende overzichtsfoto gebruikt:

 1. RAW bevat meer scherpte en detail

Scherpte is een van de parameters die je in een RAW bestand kan wijzigen. Een Jpeg foto verliest een aanzienlijk deel van zijn detail doordat Jpeg een gecomprimeerd formaat is. Bij de compressie van een foto (om het bestand klein te houden) gaat detail en scherpte verloren. Een RAW foto bevat per definitie alle mogelijke data en behoudt daardoor meer scherpte en detail zoals te zien op de crops. 

Het verschil lijkt op het eerste zicht subtiel, maar probeer een referentiepunt met textuur op het riet op de crop boven en onder te vinden en te vergelijken. De foto werd genomen met een 50mm F1.8, ISO 100, F4.

Uit de crops valt duidelijk te zien dat de mand een mooiere aflijning van de textuur en randen weergeeft. Details (in de textuur) die niet te zien zijn op de Jpeg foto (boven de rode lijn), worden zichtbaar na ontwikkeling van het RAW bestand. De hoeveelheid verscherping kan je naar eigen keuze instellen bij het ontwikkelen van de RAW foto. Zoek een stukje riet op de Jpeg foto en zoek datzelfde riet op de RAW foto en vergelijk.

2. RAW geeft een fijnkorrelige ruis bij hoge ISO
Bij een Jpeg foto wordt reeds ruisondrukking toegepast. Dit betekent dat de camera bij het “vervagen” van de ruis, ook echte details (zoals textuur van het riet) verwijdert. Als fotograaf kan je bij een RAW bestand zelf bepalen hoe agressief je ruisonderdrukking wil toepassen. 

In onderstaande crops werd geopteerd om bijna geen ruisonderdrukking toe te passen op het RAW bestand. De hoge ISO ruisonderdrukking werd in de camera (Nex-5N) ingesteld op “normaal”. De foto werd genomen met een 50mm F1.8, ISO 3200, F4.

De ruis op de Jpeg foto is erg vlekkerig terwijl het RAW bestand een fijnkorrelige ruis geeft die relatief gemakkelijk verwijderd kan worden naar smaak (mits eveneens verlies aan detail).

 3. RAW leent zich uitstekend tot bewerking van foto’s

Geen enkele foto die je neemt is technisch perfect. De ene keer is de foto te donker of te licht, schaduwen te diep, delen van een foto overbelicht, etc.. Met RAW kan je dergelijke zaken opnieuw (tot op zekere hoogte) rechtzetten. Met een jpeg kan dat ook, maar véél beperkter en met zichtbaar veel kwaliteitsverlies zoals bij het oplichten van de schaduwen in volgende crops. Onderstaande foto werd genomen met een belichtingscompensatie van -2 EV en achteraf met software terug opgelicht naar 0 EV’s gebracht (oplichting met 2 stops). Dit voorbeeld simuleert het oplichten van diepe schaduwen. 

De foto werd genomen met een 50mm F1.8, ISO 100, F4, -2 EV.

Het oplichten van de Jpeg foto gaat gepaard met Jpeg artefacten (als gevolg van de Jpeg compressie om de bestandgrootte te beperken) en kleurafwijkingen. Het RAW bestand geeft een zuiver beeld. Merk op dat bij het oplichten van een foto de ruis altijd zal toenemen ongeacht je fotografeert in RAW of Jpeg.

Case Study

De onderstaande foto werd genomen in jpeg, ISO 100, F8, 1/30ste, -1 EV (-1EV betekent dat je “de belichting dubbel zo donker” maakt om de lucht niet te overbelichten). Als fotograaf moet je kiezen tussen een goed belichte lucht met een donkere voorgrond of een goed belichte voorgrond met een overbelichte lucht. 

De tweede foto geeft het effect weer van een Jpeg foto met DRO level 5 (d.w.z. de sterkste oplichting van de schaduwen in de camera) met dezelfde instellingen. DRO licht de schaduwen op zonder iets te veranderen aan de lichte delen van de foto (de lucht in dit geval).

DRO geeft een zeer verdienstelijk resultaat: de structuur van de wolken is bewaard gebleven, de donkere voorgrond is opgelicht en veel meer in balans gebracht met de lucht.

Veel meer vrijheid krijgen we wanneer de RAW foto ontwikkeld wordt. De kleur werd levendiger gemaakt, kleurruis opgekuist, schaduwen drastisch opgelicht, contrast en helderheid toegevoegd, etc.

Het is duidelijk dat RAW veel meer vrijheid geeft om een foto naar eigen smaak te ontwikkelen. Deze foto werd op -letterlijk- 2 minuten bewerkt en opgeslagen. Afhankelijk van je eisen of doel duurt het ontwikkelen uiteraard langer (of korter). Bij een reeks van 100 foto’s ben je dus al gauw 200 minuten kwijt…

Kan je een Jpeg foto niet bewerken zodat deze er gelijkaardig uitziet als een ontwikkelde RAW?
Dat kan absoluut, maar met een beperktere vrijheid in de bewerking en met een significant kwaliteitsverlies. Volgende foto is een ontwikkelde Jpeg foto (uit voorbeeld 1), met dezelfde instellingen als de foto’s zoals hierboven genomen.

Op het eerste zicht zijn er nauwelijks verschillen te zien met de RAW foto. Wanneer we in detail kijken naar de crops van de bewerkte Jpeg foto en de ontwikkelde RAW foto valt het kwaliteitsverschil meteen op. 

Het hoeft geen verder betoog dat de RAW foto een mooier resultaat aflevert.

Conclusie
Fotografen in RAW doe je best als je gericht bent op het maximaliseren van de beeldkwaliteit, je graag foto’s bewerkt, je een belangrijke reportage hebt, etc.. Je moet hiervoor wel bereid zijn om ettelijke uren achter de computer te spenderen om elk RAW bestand te ontwikkelen tot een (Jpeg) foto.

TIP: Bestanden in RAW kan je niet als pictogrammen bekijken. Sony heeft hiervoor een RAW driver ter beschikking gesteld waardoor je pictogrammen als foto’s kan zien. Je kan deze driver hier downloaden voor Windows.