Brandpuntsafstand

[Peter_S.]

De brandpuntsafstand is de afstand van het midden van de lens tot aan de beeldsensor (brandpuntsvlak). Elke lens heeft een andere brandpuntsafstand.
De brandpuntsafstand is belangrijk omdat dit het bereik definieert van de scène die je kunt vastleggen (de beeldhoek). De volgende foto's laten zien dat hoe kleiner de brandpuntsafstand, des te breder de beeldhoek die je kunt vastleggen en hoe groter de brandpuntsafstand, des te groter lijken voorwerpen in de verte.

(*) De relatie tussen brandpuntsafstand en beeldhoek varieert al naargelang de camera. In deze handleiding wordt uitgegaan van een APS-C-camera, tenzij anders wordt aangegeven.

Over het algemeen worden lenzen met een brandpuntsafstand van ongeveer 35 mm 'normale lenzen' genoemd, omdat ze een beeldhoek hebben die bijna overeenkomt met het blikveld van het menselijk oog. Lenzen met een brandpuntsafstand van minder dan 35 mm worden 'groothoeklenzen' genoemd en lenzen met een grotere brandpuntsafstand 'telelenzen'. Hier bestaan echter geen strikte normen voor. Gebruik verschillende lenzen op basis van de onderwerpen of beelden die je wilt fotograferen.

Laten we eens kijken naar de brandpuntsafstand van je lens. Welke brandpuntsafstand kan worden bereikt, kun je aflezen op de lens. Met de SAL55200-2 die hieronder staat afgebeeld, is bijvoorbeeld een brandpuntsafstand tussen de 55 mm en 200 mm beschikbaar.
Vlakbij het bevestigingspunt van de lenscilinder (bij de camerabehuizing) zie je de markering voor de brandpuntsafstand die op dat moment is ingesteld. In de onderstaande afbeelding is de ingestelde brandpuntsafstand 55 mm.

De aanduiding "55-200" links geeft aan welke brandpuntsafstanden je met de lens kunt gebruiken. De witte lijn aan de rechterzijde geeft de brandpuntsafstand aan die op dit moment is ingesteld.

Zoomlenzen en lenzen met een vaste brandpuntsafstand

Lenzen worden ingedeeld in twee typen: zoomlenzen, die een variabele brandpuntsafstand hebben, en lenzen met een vaste brandpuntsafstand. Sommige zoomlenzen zijn veelzijdig en hebben een bereik van breedbeeld tot telelens. Deze lenzen zijn handig zijn voor het maken van dagelijkse foto's, maar ze zijn vooral geschikt wanneer je ergens naartoe gaat en je zo weinig mogelijk wilt meenemen.

Wanneer je een lens met een vaste brandpuntsafstand dus zonder zoomfunctie gebruikt, moet je jezelf verplaatsen om de compositie te bepalen. Lenzen met een vaste brandpuntsafstand zijn echter meestal sneller en hebben een grotere lensopening. Ze hebben meer te bieden aan fotografische expressie en kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt voor achtergrondvervaging of voor een langere sluitertijd in situaties met weinig licht, waarmee beeldonscherpte wordt voorkomen. Met de superieure prestaties op weergavegebied beschik je over een uitmuntende beeldkwaliteit die met een zoomlens niet mogelijk is.

Deze foto werd gemaakt met een lens met vaste brandpuntsafstand. Door het diafragma in te stellen op een klein f-getal, wordt de achtergrond bijna volledig onscherp.
Ook macrolenzen, waarmee je close-ups kunt maken doordat je dichter bij je onderwerp kunt komen, zijn lenzen met een vaste brandpuntsafstand. Hoewel veel recente zoomlenzen een macrofunctie met een vrij korte scherpstelafstand hebben, komen de prestaties niet in de buurt van die van een speciale macrolens.

Op deze foto werden de details van een zonnebloem vastgelegd met een macrolens. Je kunt duidelijk veel dichter bij je onderwerp komen.